Foto:Sevcan Çarkcı
31 Ocak 2009 tarihli Hürriyet Gazetesinde müzik yazarı Tolga Akyıldız'ın köşesinde araştırmama yer verilmiştir.
Akort Dergisi Ocak-Şubat /2009
BÜYÜK KRİZİN 2008 RAPORU
Son 5 yıldır müzik dünyası birçok değişimin meydana geldiği bir süreçten geçiyor. Telif ve fiziki korsan mücadelesi devam ederken; diğer yanda hızla büyüyen ve gelişen teknoloji, internetin yaygınlaşması, kullanıcıların müziğe her yerden ulaşabilmesi, illegal sitelerden dosya paylaşımları sektöre ciddi anlamda zararlar veriyor. Var olan ekonomik krize, müzik dünyasının krizinin eklenmesiyle fiziki satışların düşmesi, cd formatının yakın gelecekte ortadan kalkacağını gösteriyor.
Dijital pazardan elde eden gelir fiziki satışların %20’sini oluşturuyor, ancak cd satışının giderek düşmesi nedeniyle yaşanan kayıp karşılanamıyor. Unkapanında birçok yapım şirketinin kapandığı ve sayılı firmanın da ayakta durduğu göz önüne alınırsa, yaşanan tüm gelişmelerin müziğin profesyonellerini yeni iş modelleri arayışına soktuğunu görüyoruz.
Gelinen noktada sektörün içinde bulunduğu krizi, yaşanan yeni süreçleri, gelişen iş modellerini ile geride bıraktığımız yılın kazanç ve kayıplarını yapımcılara sorduk… Durum ne yazık ki hiç iç açıcı değil…
BÜLENT FORTA (MÜYAP BAŞKANI): “2008 YILI ALINAN BANDROL SAYISI: 15 Milyon”
Müzik dünyası 2008 yılını nasıl geçirdi? 2007’deki Türkiye’deki bandrol sayısı 20 milyon civarındaydı, bu yıl yaklaşık 15 milyona ulaştı. Bu %25’lik bir gerilemeyi gösteriyor. Çok daralmış bir piyasa, gerilemeyle daha da küçülüyor.
Yapımcılar neler yapıyor? 2007’de yapılan albüm sayısıyla 2008’de yapılan albüm sayısını kıyasladığımız zaman insanların albüm yapmaktan kaçındığını görüyoruz. Şirketler, risklerini azaltacak albümlerle vakitlerini geçiriyorlar. Yeni albüm yapacaklar için ciddi bir handikap. Çünkü hiç kimse artık “no name” bir çalışmaya yatırım yapma cesaretini kendinde bulamıyor. Fiziki pazar küçülürken, gelirleri artıran bazı gelişmelerde oluyor. Dijital pazar şuanda fiziki pazarın yüzde 20’lerinde bulunuyor. Meslek Birliklerinden telif toplama ve dağıtma gelirleri büyüyor. Ama bu iki büyüme fiziki satıştaki eksilmeyi tolare etmiyor. En az 5 milyon tane albüm satılması ortalama 4-5 milyon trilyon zarar edilmesi demektir. Bunun yerine koyabilecek yeni gelirler oluşturmakta da biraz zorlanıyoruz. Ama geçen yıllarla kıyasladığımızda yüzde yüz düşüşler olmasa bile yüzde 25 bir gerileme Pazar için büyük bir kayıp.
Var olan ekonomik krizde bu gerilemeyi hızlandırıyor. Müzik endüstrisi içinde yaşanan iş kaybı ne boyutta? Plak şirketleri minimal ölçekte personelle çalışıyor artık. İşlerini dışarı veriyorlar. Freelance basın danışmanı ya da grafiker kullanıyorlar. Önceden bir plak şirketinde 25-30 kişi istihdam edilirdi, şimdi 3-5 kişiye düştü. Onlarda koordinasyon görevi şeklinde yürütüyorlar. Bu krizi plak şirketleri çok daha önce hissetti. Yorumcular olsun, eser sahipleri olsun hala çok farkında değiller. Eskiden eli yüzü düzgün bir albümün maliyeti 100 bin dolarlar civarındaydı. Bunu da 50 bin albüm satışıyla tolere ediyordunuz. Şimdi 50 bini geçen albüm sayısı 7-8’e inince hiç kimse artık bu yatırımı yapmıyor. Bunu belki önümüzdeki yıl çok daha fazla hissedeceğiz. Çünkü eski kontratlar var ve insanlar bu kontratlar üzerinden yapmaya devam ediyor. Ya herkes bu krizde elini taşın altına sokacak, üretimin ortadan kalkmaması için gelir bölüşüm modelleriyle birtakım çalışmalar yapacak; ya da müzik sektörü çok daha az albüm yapan ve satan bir sektör haline dönüşecek.
“EK KAYNAKLAR ARTTI”
Dijital pazarda gelinen nokta nedir? Dijital pazar, her gün yeni müşterinin geldiği, uygulamaların yapıldığı bir alan. 2008 bu açıdan çok başarılı oldu. Hem TTnet’ten bir gelir ortaya çıkmaya başladı. Aveayla bir anlaşma yapıldı ve sektöre 6-7 trilyonluk bir ek kaynak girdi. Aynı şekilde; Turkcell, Vodafone ve Powerclub gibi uygulamalarla gelişen bir pazar ama fiziki satış müzik sektörünün hala ana gelir kalemini oluşturuyor. Oradan elde edilen gelirlerde bu kaybı karşılayabilmiş değil.
Yapımcılar dijitalin eskiye oranla bir gerilemede olduğu görüşünü paylaşıyorlar. Eskiden fiziki satış yüksekti, dijital onun içinde %10 olsa bile iyi deniyordu. %100 dijital satış dünyanın hiçbir ülkesinde yok. Avrupa ortalaması; fiziki satışların %10-15’i civarında bulunuyor. Türkiye’de aslında bu rakam %20’lerde ama fiziki satışlar çok ciddi bir düşüş içersinde olduğundan dolayı dijital gelirler hiç kimseyi doyurmuyor.
“IP NUMARALARINI TESPİT EDEBİLİYORUZ”
İllegal sitelerin kapatılma çalışmaları devam ediyor mu? Her gün 30-40 site kapatılıyor ama sürekli çoğalıyorlar. Şimdi çok daha teknolojik ve hukuksal denetimler üzerinde çalışıyoruz. Artık şunu gördük ki; müzik sadece sitelerden indirilmiyor ve bu çok daha büyük bir korsanlık şekli. Bunları yavaş yavaş bireysel kullanıcıya indiren bir süreç başlattık. Teknolojik yatırımını yaptık, hukuksal çerçevesini çizmeye çalışıyoruz. MÜYAP olarak sıkıntımız sadece bizim uğraşmamız. Bizim dışımızda ne bir meslek birliği ne de devlet herhangi bir şey yapmıyor bu da gücümüzü biraz sınırlıyor. Ciddi bir ekip çalıştırıyor ve teknolojik yatırımlar yapıyoruz. İnsanlar bunu ciddi bir problem olarak görmedikleri sürece bu savaşı kazanmakta o kadar kolay değil.
Bireysel kullanıcıları nasıl tespit ediyorsunuz? Şarkı indirdiklerini dakika dakika görüyoruz. Teknolojik olarak bir problemimiz yok. Örneğin siz evinizde Lumewire kullanıyorsanız, sistemimize kaçak kullanıcı olarak düşüyorsunuz. Tek tek IP’leri tespit edebiliyoruz. Semt olarak hangi kullanıcı tarafından hangi şarkı indirilmiş görebiliyoruz. Buradaki sıkıntı; tespitten sonrasında ortaya çıkıyor. Hukuk devreye giriyor. İletişim özgürlüğü devreye giriyor. Fikir Sanat Eserleri yasası devreye giriyor. Mahkemelerin ve hakimlerin bu konuya çok yatkın olmaması giriyor. Bu etabı aşarsak başarılı olacağını düşünüyoruz.
ÇÖZÜM: YENİ İŞ MODELLERİ
Müzik dünyasının geleceğini nasıl görüyorsunuz? Müzik dünyası çok yapısal bir değişim içinde. Plak şirketlerinin geleceğini görmüyorum. Hızlı bir şekilde bu süreçten çıkacaklar. Dijital gelişmeleri hızla kavrayan, kendi artistine organizasyon ve konser desteği veren belli bir markalarla onları buluşturabilecek projeler yapabilen yapılara dönüşecek plak şirketleri… Bir tür medya şirketleri olacak artık. Dünyada da benzer bir trend var, 360 derece diyorlar. Yani bir artisti alıyorsunuz; konserleri, reklamları, filmleri, dijital gelirleri üzerinden bir gelir oluşturabiliyorsunuz o proje yürüyerek gidiyor. Buna Türkiye’deki plak şirketleri yapı olarak da, çevre olarak da çok yatkın değiller… “İhtiyaçlar, keşiflerin anasıdır” derler. Bu ihtiyaç haline gelmeye başladıkça herkes kendi şirketini bu çerçeveye doğru çekmeye çalışacak. Buna uyan uyacak, uymayan da hoş bir seda olarak kalacak.
Yaşanan sıkıntıların temel nedeni olarak teknolojiyi gösterebilir miyiz? Müzik eskisi kadar tüketilmiyor diyemeyiz. Her yerde müzik var, tüketimi daha fazla ama bir cd alınarak tüketilmesi azaldı. Bunun en temel nedeni teknoloji. ADSL abonesi artıkça, teknolojinin hızı geliştikçe, cd satışları da aşağıya doğru gidiyor. İçsel problemlerde var. 2007- 2008 istisnalar dışında çok iyi şarkı ve isimlerin çıkmadığı, öncü projelerin yapılamadığı bir dönem olarak geçti. Bunu da normal olarak karşılıyorum. İnsanlar o kadar moralsiz ve güvensiz ki.. Karşılığını alamayacaklarını düşündükleri sürece birbirini etkileyecek süreçler olarak var oluyor. Müzik dünyasının bu durumda olmasının en temel nedeni teknoloji ve teknolojik hırsızlık… Fiziki korsanlığın çok etkisi olduğu kanısında değilim. Fiziki korsanlık, cd çoğaltımı… İnsanlar artık cd’den müzik dinlemiyorlar. Burada müzik sektörünün stratejisi çok önemli rol oynuyor. Bu kaçak alanı yeni iş modelleriyle sektöre gelir getiren alanlar olarak kurgulaması gerekiyor. Bunu kısmen yapıyor ama tatmin edici bir seviyede değil… Ancak, bugünün özelliklerini kavrayan bir müzikal üretimde olanlar, yani iyi albümler hala iyi satıyor.
“TELİF GELİRLERİ HER YIL BÜYEYECEK”
“Türkiye’de telif kavgası çok uzun bir süredir devam diyor. Bu yıl, meslek birlikleri açısından parlak bir yıl oldu. Ana kullanıcıların önemli örgütleriyle toplu sözleşmeler yapıldı. (TUROFED, RATEM, TVYD) Ciddi gelir artışları yarattılar. Ama daha çok yolumuz var bence. Çünkü Türkiye’de binlerce noktada müzik kullanılıyor. Bunları toplamak hak sahiplerine dağıtmak çok daha profesyonel yapıları gerektiriyor. Türkiye’deki telif gelirlerinin her yıl büyüyerek gideceğini düşüyorum. Yol ve mecra açıldı. Dört meslek birliği olarak kurulan icra kurulunun bu başarıda payı büyük oldu. Ama hala ben 1 yılda yapacağımız işi, 3 yılda yattığımız kanısındayım. Belki bu konuda 2009–2010 yılları için çok daha operasyonel ortak yapıların meslek birlikleri arasında kurulması gerekecek.”
YAPIMCILAR NE DİYOR?
1980-90’lı yıllarda tüm katları hayli kalabalık ve dolu olan Unkapanı çarşısına, son dönemde büyük bir sessizlik hakim… Yapımcıların birçoğu firmalarını kapatmış ya da zor koşullar altında mücadele ediyorlar. Ayakta kalan sayılı firma temsilcileriyle karşılıklı konuştuk karşımıza ciddi bir rapor çıktı.
OKTAY BAKIRCIOĞLU (ESEN ELEKTRONİK)
Esen Elektronik Baha, Bülent Serttaş, Türkü ve Özhan Eren’ in albümlerinin yapımcılığını; İbrahim Tatlıses, Şebnem Ferah, Ferhat Göçer, İsmail YK, Zülfü Livaneli, Hande Yener, Candan Erçetin, Petek Dinçöz, Zara, Şevval Sam, Ajda Pekkan, Hadise, Kutsi, Bengü, Fatih Kısaparmak, Enbe Orkestrası, Kubat, Murat Boz, Doğuş, Sultana, Shantel, Ahmet Özhan, Zeki Müren, Kibariye, 4 Yüz, Nev, Seksendört, Bülent Ersoy, Burhan Çaçan, Müslüm Gürses gibi birçok sanatçının albümlerinin de dağıtımını üstleniyor.
Sorularımız ve Bakırcıoğlu’nun Cevapları:
Teknolojik gelişmelerin müzik dünyasına yansıması ne şekilde oldu? Müzik dünyası dediğimiz zaman, bu dünyanın içinde neler olduğunu bir gözden geçirelim. Mutfak bölümünde; söz yazarları, besteciler, aranjörler, müzisyenler, sanatçılar, stüdyolar, tonmaisterler, prodüktörler... Üretim bölümünde yapımcılar, fabrikalar, matbaalar, dolum tesisleri. Pazarlama bölümünde yapımcı şirketler, toptan dağıtımcılar, servisler ve perakende marketler. Müziği kitlelere ulaştıran, taşıyıcı ürünler zamanla teknolojik değişimle birlikte format değiştiriyor; plak, kaset, gibi analog taşıyıcılardan cd, dvd gibi digital taşıyıcılara geçtik. Bu ürünler, fabrikalarda matbaalarda üretilip, aracılar tarafından alınıp satılan pazarlanan ve bir ekonomi oluşturan taşıyıcılardı. İrili ufaklı birçok esnaf bu pazarda yer alıyordu, binlerce kişi bu ekonomiden geçimini sağlıyordu. İşte kötü günleri bu kişiler yaşıyor, çünkü sadece ürün alıp satan, çok sermayeleri olmayan kişilerdi bunlar. Yeni dönemde bu kişilerin yapacağı bir iş kalmadı.
“SATIŞ NOKTALARI DEĞİŞTİ”
Formatlar değişiyor, kaset satışları hızla düşüyor ama cd, dvd satışlarında yükseliş var; dijital satışlarda, mp3 player, ipod, mobil taşıyıcılarda ise satış patlamaları var. Satış noktaları değişiyor, önceki dönemlerde işporta tezgahlarında, parfümeri kırtasiyeci gibi esnafların dükkanlarında kaset cd satışları yapılırken, şimdi alışveriş merkezlerinde, hipermarketlerde, elektronik marketlerde, benzincilerde, zincir marketlerde, internette ürün satışları yapılıyor. Diğer taraftan gsm operatörleri tarafından ve internetten yapılan şarkı satışları var. Burada tamamen farklı bir pazar gelişiyor. Bu satışlar, tabii ki büyük sermayeler, büyük marketler tarafından yönetiliyor, küçük esnaf bu tabloda yer alamıyor. Müzik şekil değiştirerek kitlelere ulaşıyor. Sonuçta müzik dünyasında, mutfak bölümünde üretim yapan yapıyor, satıyor bir sıkıntı yok, üretim bölümünde format değişikliği ve teknolojik değişimin sonucu yaşanıyor, pazarlama bölümünde küçük ve gelişime ayak uyduramayan esnaf yok oluyor, yerini daha profesyonel, kurumsal, teknolojiye yatırım yapan, ekonomik gücü yüksek, organize olmuş şirketlere ve marketlere bırakıyor.
Yapımcılar bu değişime ayak uydurabildi mi? Yapımcı şirketler, repertuarlarındaki eserleri dijital pazara sunmaya çalışıyorlar, önceden plak ve kaset olarak üretilmiş olan albümleri cd formatında üretip satarak, şarkılarını mobil ortama sunarak gelir sağlamaya çalışıyorlar. Ayrıca sanatçılarının menajerliğini yapan konserlerden, organizasyon gelirlerinden pay alan yapımcılar var.
Krizin atlatılması konusunda önerileriniz neler? Artık eski alışkanlıklardan vazgeçilmesi gerekiyor, yeni döneme uyum sağlayanlar işlerini düzgün bir şekilde yapacak, uyum sağlayamayanlar yok olup gidecekler. Besteciler ön kullanım adı altında aldıkları paraları unutacaklar, sanatçılar okuma parası, avans almayacaklar, albüm yaptıkları şirketlerle işbirliği içinde çalışacaklar, yapımcılar da albüm satışlarından, besteci ve sanatçılara pay verecekler, konserlerden pay alacaklar. Zaten lisanslama ve dijital satış konusunda, meslek birlikleri görevlerini yapıyorlar. Belirlenen oranlarda besteci, sanatçı, yapımcı haklarının tahsilat ve ödemelerini yapıyorlar, aynı uygulamaların fiziki satışlarda da uygulanması gerekli.
Oktay Bakırcıoğlu’nun bizimle paylaştığı veriler müzik dünyasının nasıl bir daralma içinde olduğunu kanıtlar nitelikte:
YILLARA GÖRE BANDROL SAYILARI
Yıl Bandrol Sayısı
2002 37.221.449
2003 40.832.279
2004 43.934.467
2005 28.818.097
2006 25.801.109
2007 20.272.489
2008 Yaklaşık 15 milyon
Bu rakamlar; yerli, yabancı, kaset, cd, dvd, vcd formatlarının tümünü kapsıyor ve sadece alınan bandrol sayılarını ifade ediyor. Rakamlardan da anlaşıldığı üzere 2004’ten bugüne %50 bir gerileme bulunuyor.
2004 YILI BANDROL RAKAMLARI
|
2005 YILI BANDROL RAKAMLARI
|
2006 YILI BANDROL RAKAMLARI
|
2007 YILI BANDROL RAKAMLARI | |||||||||
AYLAR | Yabancı CD | Yabancı DVD | Yabancı MC | Yabancı LP | Yerli CD | Yerli MC | Yerli DVD | Yerli VCD | TOPLAM |
OCAK | 87.223 | 777 | 2.000 | - | 650.100 | 229.800 | 3.000 | 12.000 | 984.900 |
ŞUBAT | 112.736 | 4.249 | - | 1.084.550 | 570.880 | 1.000 | 27.600 | 1.801.015 | |
MART | 73.208 | 1.866 | 3.000 | 189 | 1.941.300 | 659.300 | 4.900 | 116.900 | 2.800.663 |
NİSAN | 111.601 | 10.210 | 6.500 | 408 | 880.840 | 365.500 | 6.000 | 42.260 | 1.423.319 |
MAYIS | 126.765 | 6.929 | 6.000 | - | 1.355.800 | 561.035 | - | 97.900 | 2.154.429 |
HAZİRAN | 138.415 | 2.904 | 2.800 | - | 1.910.800 | 499.900 | 500 | 51.490 | 2.606.809 |
TEMMUZ | 80.560 | 3.810 | 1.800 | - | 1.007.025 | 499.600 | 2.800 | 61.700 | 1.657.295 |
AĞUSTOS | 128.872 | 4.152 | 2.000 | - | 925.290 | 340.217 | 7.000 | 38.400 | 1.445.931 |
EYLÜL | 120.610 | 13.417 | 7.500 | - | 910.124 | 225.820 | 8.050 | 60.600 | 1.346.121 |
EKİM | 199.524 | 3.862 | 4.000 | - | 638.850 | 159.150 | 7.200 | 59.000 | 1.071.586 |
KASIM | 127.054 | 6.153 | - | 361 | 767.150 | 157.330 | 9.850 | 10.500 | 1.078.398 |
ARALIK | 145.853 | 3.766 | 5.600 | - | 1.423.604 | 308.700 | 7.000 | 7.500 | 1.902.023 |
TOPLAM | 1.452.421 | 62.095 | 41.200 | 958 | 13.495.433 | 4.577.232 | 57.300 | 585.850 | 20.272.489 |
BÜLENT SEYHAN (SEYHAN MÜZİK)
Dağıtım ve yapımcılık alanında faaliyet gösteren Seyhan Müzik’te Gülben Ergen, Demet Akalın, Deniz Seki, Hüseyin Turan, Onur Akın, Işın Karaca, Mustafa Sandal, Onur Akın, Işın Karaca, Yaşar, Ezginin Günlüğü, Faruk Demir, Alişan, Emrah, Gülay gibi toplam 95 sanatçının albümleri bulunuyor.
Sorularımız ve Bülent Seyhan’ın Cevapları:
Müzik dünyası nasıl bir süreçten geçiyor? Müzik piyasası kötü değil, çok kötü durumda. Bilgi çağında olmamız nedeniyle herkes kendi evinde bilgisayarından müziği indirebiliyor. Buna bir türlü engel olamadık. Yapımcılar gelir elde edemediğinden doğru dürüst işlere yönelmiyorlar. Bu nedenle kalitesiz yapımlar ortaya çıkıyor. Müzik kirliliği var. İyi işlere imza atıyoruz, geri dönüşü olacak işlere yatırım yapıyoruz ancak yinede verdiklerimizi geri alamıyoruz. Amatörlerin çok fazla şansı yok bu dönemde. Bu durumda kaliteli müziğin ve hitlerin ortaya çıkması güçleşiyor. Müzik dünyası son 3 yıldır kötüydü, 1 yıldır tamamen kötü son aylarda da bitti.
Dağıtım ne şekilde gerçekleşiyor? Dağıtım yaparken çok zorlanıyoruz. Önceden Türkiye’de 200 ana noktaya albüm dağıtırdık. Onların da kendi alt kolları vardı. Toplam 5000’i buluyor. Şimdi ise ana noktalarımız 15’i bulmuyor. Onların da perakende dağıtım noktaları 1000-1500’e yakın… Diğer yerler kapandı. Örneğin, Megavizyon’lar kapandı. Unkapanında tüm yapımcılar iflas etmiş durumda, ayakta kalan 3–4 firmadan biriyiz. Başka firmalarda hazır gelen albümleri basıyorlar ancak onlardan dahi zarar ediyorlar, para kazanmıyorlar. Gelecekte, haklarımız tamamen oturduğunda tekrar geri alacağımızı düşünüyoruz.
Krizin atlatılması konusunda yapılacaklar neler olmalı? 2000 krizini atlattık, şuan yine büyük bir krizin içindeyiz ve bana göre 1 yıl sonrada bir kriz daha yaşanacak. O krizi de atlatacağımızı umuyoruz. Planlarımı uzun vadeli yapıyorum. Müzik hiçbir zaman bitmez, insanlık var olduğu sürece vardır. Müzikten para kazanılır. Önemli olan çağa ayak uydurmak… Biz bir geminin içindeyiz. Hepimiz kardeşçe yaşayarak, gideceğiz. Biri bir taraf diğeri öbür tarafa giderse işimiz biter. Sorunların çözülmesinde meslek birliklerinin birlikte hareket etmesi büyük önem taşıyor. Her seferinde dile getiriyorum. En büyük sorunlarımızdan biri vergi sorunu… Kitaptan %8, dergiden %1 alınırken; müzikten % 18 alınıyor. Müziğimizi devlet bile kültür saymıyor. Bu sektörün var olduğunu kabullenmek ve sorunlarımızı çözmek zorundalar.
SAMSUN DEMİR (DMC)
Sezen Aksu, Nilüfer, Ajda Pekkan, Sertab Erener, Mazhar Alanson, Volkan Konak, Ferhat Göçer, Burak Kut, Kenan Doğulu vb. gibi sanatçılar DMC bünyesinde yer alıyor.
Ve Samsun Demir’le yaptığımız söyleşi:
Müzik sektörü her geçen yıl bir daralma yaşıyor. Nedenleri nedir? Müzik sektörü son 3 yılda her yıl yaklaşık %25–35 arası daralıyor. Kaset satışları daha büyük bir daralma içinde, cd satışları ise; aynı kalıyor. Kaset tamamen yok olurken, cd satışının az kalıyor olması ciro olarak da bir düşüş olduğunu gösteriyor. Yurtdışındaki müzik sektörüne baktığımızda özellikle ABD ve Avrupa’da %5–10 arası bir daralma görülürken, dijital gelirlerin önemli artış yaptığını çok büyük daralmaların olmadığını görüyoruz. Bu bizim ülkemize özgü bir durum. Dijital gelirlerimizde çok artmıyor, ama cirosal bazda sektör inanılmaz derecede daralıyor. Nedenlerine gelirsek; Türkiye’de internet ABD kadar olmasa da birçok Avrupa ülkesinden daha fazla gelişmiş durumda. Tüketici internetten illegal olarak şarkıları indirmeye alıştı. ABD’de illegal indirme oranı %3–5 gibiyken, bizde bu oran % 50 ‘yi geçiyor. Son 3 yılda ADSL abonesinin artışı da bunu etkileyen faktörler arasında yer alıyor. İnternet kullanımı yaygınlaştıkça, bizim satışlarımızda paralel olarak düştü. Fiziksel korsanın çok fazla etkisi olduğunu düşünmüyorum. Dağıtım anlamında da ciddi problemler yaşanıyor.
Ne gibi? Bir albümün tüm Türkiye’de müzikseverlere ulaştırılması konusunda çeşitli problemler oluyor. Albümler, Unkapanından bölge depolarına gidiyor ve dağıtımı yapılıyor. Ancak perakendecilerde ciddi bir kayıp var. Talep yok. İnsanlar artık risk almak istemiyorlar. Satış düştüğünden az alıyorlar. Legal çalışanlar; az alıp, satıyorlar sonra tekrar alıyorlar. Legal çalışmayanlar ise 1–2 tane alıp onların üzerinden kendileri çoğaltıyorlar. Teknoloji en fazla müzik sektörünü vurmuş durumda. Çünkü buna ilişkin hiçbir önlem alınmamış ve tüketicinin alışkanlıkları maalesef bilinçli değil.
Kriz nasıl atlatılabilir? Yapımcılar daha önceleri buna benzer krizler yaşadılar. Plaktan kasete, kasetten cd’ye geçerken de problemler yaşandı ve atlatıldı. Sonuçta müziğin yine yükseleceğini düşünüyorlar. Geçmişten bu yana tecrübeli olan yapımcılar bunun geçici bir dönem olduğunu söylüyor. Biraz küçülerek, daha az para harcayarak bu zor günleri az kayıpla geçirmeyi ve geleceğe hazırlık yapmayı tercih ediyorlar. İnsanların kendi kişisel bakış açısını bir tarafa bırakıp, sektörün önümüzdeki 3 yıllık planını yapmaları lazım. O nedenle de meslek birlikleri büyük önem taşıyor. Meslek birlikleri de kendi aralarındaki problemleri en aza indirmeli. Zor dönemde birlikte hareket edemezsek daha büyük güçlüklerle karşılaşırız. Oturup hep birlikte dağıtımı konuşabiliriz, dijital alanı disipline etmeyi konuşabiliriz. Lisanslamanın etkin bir biçimde sürmesi için birlik beraberlik şart. Sektöre ilişkin 3–5 yıllık hedefler koymak, stratejik planlar hazırlamamız gerekiyor. Şimdiye kadar böyle bir çalışma yapılmadı. Bir komisyon oluşturulabilir, raporlama yapılabilir. Ancak dört meslek birliğinin bir araya geldiği icra kurulu ümit verici. TTnet anlaşması, Otel, radyo ve TV lisanslaması bir yılın önemli karları oldular..
DİJİTAL ALANDAKİ GELİŞMELER NE BOYUTTA?
Bireysel tüketiciler için dijital içeriğe her yerden ulaşmak sıradan hale geldi. Pricewaterhouse Coopers (PWC) şirketinin “Küresel Eğlence ve Medya Bakışı 2008–2012 Raporu”na göre; eğlence ve medya sektörünün her yıl ortalama %6,6 büyüyeceği ve 2012 yılında küresel eğlence ve medya sektörü pazarının 2.2 trilyon dolar olacağı öngörülüyor. Raporda son yıllarda yükseliş gösteren Türk eğlence ve medya alanının önümüzdeki 5 yılda da istikrarlı bir şekilde büyüyeceğine dikkat çekiliyor. Şuanda Türkiye’de 7 milyar dolar olan eğlence ve medya sektörünün, 2012 yılında 12, 5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Daha çok müzik, film, bilimsel yayıncılık ve mobil alanlarında büyüme gösteren dijital içerik, yeni iş modellerini de beraberinde getirdi. Özellikle müzik dünyasını yakından ilgilendiren internetten müzik dinleme ve tüketme alışkanlıkları sektöre ciddi zararlar veriyor. İngiltere’nin telif hakları üzerine üst kuruluşları olan BPI ve U.K Muzik Jupiter Research firmasına hazırlattığı çalışmaya göre; müzik sanayisi dijital alandaki illegal satışlardan ötürü 2007 yılında 159 milyon£ (238.5milyon$)’luk bir kayıp yaşarken, 2008 yılında bu rakam 180 milyon£ (269.9 milyon$)a çıkmıştır. Rapora göre 2007–2012 yılları arasında bu kaybın toplam tutarı 1.2 milyar £ (1.8 milyar$)’luk bir rakama ulaşacağı tahmin ediliyor.
İNTERNET KULLANIMININ ARTMASI MÜZİĞİ ETKİLEDİ
Teknolojinin gelişme göstermesi ve internetin artık her evde bulunması, geniş bant(ADSL) kullanımının artması müziğe kolay yoldan ve erişim imkanlarını da artırdı. Fiziki satışları düşüren bu gelişme sektöre ciddi kayıplar yaşatıyor. Bu konuda Ortak Lisanslama Birimi Genel Koordinatörü Av. Ahmet Türkoğlu’nun dergimizle paylaştığı bilgilerde bu sonuç açıkça görülüyor:
İŞTE O ÇARPICI TABLO
ADSL ABONELİĞİ | BANDROL MİKTARI | |
2004 | 450.000 | 43.927.887 |
2005 | 1.520.000 | 31.413.374 |
2006 | 2.800.000 | 25.801.106 |
2007 | 4.500.000 | 18.370.466 |
2008 | Yaklaşık 5.500.000 | Yaklaşık 15.000.000 |
Kapatılan Yasadışı Site Sayısı: Yasal olmayan yüz binlerce site üzerinden izinsiz ve ücretsiz müzik hizmeti sunuluyor. MÜYAP, bu yasadışı kullanımla ilgili çalışmalarını sürdürüyor. 1.193 adet site hakkında servisin kesilmesi kararı alınmış, 330 adet site de ihtar sonrasında yasadışı içeriğini temizlemiş, böylelikle toplam site sayısı 1.523’e yükselmiş ve yıl sonunda bu sayı yaklaşık 1.800’e ulaşmış durumda.
P2P (İllegal Dosya Paylaşım Programları) KULLANIMI İLE MÜCADELE
Tüm dünyadaki internet trafiğinin %44’ü P2P adı verilen illegal dosya paylaşım programları için kullanılıyor. ABD’de de ise; bu rakam %33,6…Bu veri transferinin %70’in üstündeki bölümü ses ve görüntü transferleri için kullanılıyor. 2007 yılında Ağustos ve Eylül dönemi için yapılan bir araştırmaya göre dünyadaki P2P kullanım yüzdeleri şöyle: Almanya %69,25, Doğu Avrupa % 83,46, Batı Avrupa % 63, 94, Ortadoğu %48, 97, Avustralya %57, 19… TTNet verilerine göre Türkiye’deki dosya paylaşım siteleri ise (Bittorent ve E-Donkey) bir günlük internet trafiğinin %85’ini oluşturuyor. MÜYAP; P2P dosya paylaşım programlarının kullanılması ile izinsiz olarak müzik eserlerinin başkaları tarafından kullanmasına imkan sağlayanlar hakkında çalışmalara devam ediyor. Geliştirilen sistemle bu tür paylaşımları kullananların IP numaraları telekomdan tespit ediliyor. Böylece adres, isim, semt gibi bilgiler temin edilebiliyor ve 5846 sayılı FSEK’in Ek 4 madde gereğince ihtar gönderiliyor. Türkoğlu, gelişen ve hızla değişen dijital ortamda sürdürdükleri mücadeleyi 2004 yılında yarım paragraf çıkarılmış bir yasa maddesiyle yürütmenin ciddi bir sorun olduğunu, ancak bu konudaki çalışmalara da devam ettiklerini söylüyor.
PEKİ FİZİKİ KORSANLIK?
Dijital dünyanın gelişimi ve müzik dinlemesi için artık cd zorunluluğunun ortadan kalkmasıyla fiziki korsanlık eskisi kadar çok yoğun bir şekilde görülmüyor. Bu konuda korsan faaliyetlerini halen sürdüren MÜYAP ve AMPEC’in raporları şöyle:
MÜYAP 2008 KORSANLIK RAPORU (Ocak-Ekim Aylarını Kapsıyor)
BASKIN SAYISI 861
ELE GEÇEN VCD/DVD 897.611
ELE GEÇEN CD 44.089
ELE GEÇEN KASET 1.419
SUÇ UNSURU BULUNMAYAN 36
KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR 152
DAVA SAYISI 128
ELE GEÇEN DİĞER MATERYALLER
PC KASA: 106,DVDWRİTER: 310, CDWRİTER: 87, KARTONET: 4.550.220+ 85.147 ( ve çok sayıda+14 çuval kartonet+8 klasör+ 3 dosya) , HARD DİSK: 51, DİZÜSTÜ PC: 12,ÇOĞALTIM CİHAZI: 13, DVD PLAYER: 1, HAFIZA KARTI: 16, KART OKUYUCU:2,DUPLICATOR 24,SAHTE BANDROL: 8.378, BİLYAATAR TABANCA: 1, TABANCA: 1, ŞARJÖR: 1, DOLU FİŞEK: 11, MUŞTA :1, GÜÇ KAYNAĞI: 4, BANDROLSÜZ KİTAP:360, GÜVENLİK KAMERA SİSTEMİ:1
AMPEC 2008 KORSAN FAALİYET RAPORU (Ocak- Kasım Aylarını Kapsıyor)
YAPILAN ARAŞTIRMA SAYISI: 738
YAPILAN BASKIN SAYISI: 656
ELE GEÇİRİLEN DVD SAYISI: 701.042
ELE GEÇİRİLEN VCD SAYISI: 286.042
ELE GEÇİRİLEN PLAYSTATION II DVD SAYISI: 170.974
ELE GEÇİRİLEN PLAYSTATION I CD SAYISI: 4.610
ELE GEÇİRİLEN YAZILIM CD SAYISI: 16.933
ELE GEÇİRİLEN DVD-WRITER SAYISI: 407
ELE GEÇİRİLEN CD-WRITER SAYISI: 253
ELE GEÇİRİLEN KARTONET SAYISI: 9.177.727
ELE GEÇİRİLEN DUBLICATOR SAYISI: 62
ELE GEÇİRİLEN PC SAYISI: 49
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder